روش هــای خـلاصـه بــرداری دروس مـخـتـلـف

روش هــای خـلاصـه بــرداری دروس مـخـتـلـف

 

1 - خلاصه­ نویسی درس­ های فرمولی و قاعده ­دار

- درس­ های شاخه­ ی ریاضیات (آمار، ریاضیات جدید­، جبر و احتمال­، ریاضیات گسسته، حسابان و ...) فیزیک و شیمی، منطق، گرامر انگلیسی، قواعد عربی، دستور زبان فارسی و آیین نگارش، اقتصاد، آرایه­ های ادبی، عروض و قافیه در این گروه جای می­ گیرند.

- خلاصه این درس­ ها، از طریق یادداشت فرمول­ ها و قواعد، رسم نمودارهای لازم و طبقه­ بندی دقیق اجزای هر مبحث فراهم می­ آید. برای هر مورد دست کم دو نمونه به عنوان مثال ثبت می­ گردد. ضمناً، چون اغلب قواعد، گاهی به وسیله موارد استثنایی و تبصره­ ها نقض می­ شود، این نکات خلاف قاعده نیز باید یادداشت و آموخته شود. در واقع، اهمیت استثناها از قواعد خیلی بیشتر است و عموماً، سوالات مهم و اساسی در امتحانات و کنکور دانشگاه­ ها از میان این مطالب استخراج می­ گردد. در درس­ های هم گروه ریاضیات، توجه به این نکته ضروری است که توانایی حل مسائل با توانایی تست­ زنی خیلی تفاوت دارد و مورد دوم بسیار دشوار­تر و مسـتلزم تمرین و تکرار فراوان است­. درس­ های این گروه را همه روزه در برنامه­ ی درسی آموزشگاه و خانه بگنجانید و پیوسته در رفع ابهامات خود در کوتاه­ ترین زمان اقدام کنید. بهترین زمان برای مطالعه، انجام تکالیف و تمرین­ ها در این درس­ ها، زمانی است که استراحت و خواب کافی در شب داشته باشید، یعنی صبح­ ها از ساعت 5 تا 5/6 و عصرها از ساعت 3 تا 7. هرگز این امر را به شب و قبل از خواب موکول نکنید، زیرا در آن زمان ذهن و مغز شما آمادگی، کارایی و بازدهی لازم را برای مطالعه دروس قاعده­ دار ندارد.

2 - خلاصه نویسی درس­ های تشریحی و گسترده (حفظ کردنی)

- درس­ هایی از قبیل دینی­، تاریخ­، تاریخ­ شناسی­، جغرافیا (همۀ گرایش­ ها) تاریخ ادبیات، جامعه­ شناسی، مطالعات اجتماعی، روانشناسی، فلسفه، زیست­ شناسی گیاهی و جانوری، زمین­ شناسی، ادبیات (بخش های مربوط به قالب­ ها و شیوه­ های نویسندگی) زبان­ شناسی و شیمی (بخش­ های تعریفی و تشریحی جزو این گروه هستند.)

- می بایست کل هر فصل یا گفتار را با دقت بخوانید و مطالب اساسی و مهم را به شکلی برجسته مشخص سازید (به وسیله ماژیک­ های فسفری) آنگاه نکات مشخص شده را در یک دفتر جداگانه یادداشت کنید. در واقع اگر بتوانید هر  10صفحه مطلب را تقریبا در یک صفحه خلاصه کنید به هدف خود رسیده­ اید.

- بهترین زمان برای مطالعه، یادگیری و خلاصه­ برداری درس­ های این گروه­، شب از ساعت 9 تا 12 می باشد، زیرا ذهن و مغز شما در این ساعات آمادگی حفظ و تجزیه و تحلیل درس­ های حفظی را دارد و حتی، در خواب هم این مطلب، به طور ناخوداگاه، مرور می­ شود هرگز مطالعه­ ی این درس­ ها را به صبح زود یا عصر موکول نکنید­، چون انرژی مغز تلف می­ گردد و بازدهی مناسب ندارد.

- در روزهای تعطیل، از ساعات 9 تا 12صبح هم می­ توانید به این دروس بپردازید. بعد از مطالعه­ ی مباحث این گروه استراحت و خواب به اندازه مناسب ضروری است.

3 - خلاصه­ نویسی و یادگیری لغات و اصطلاحات کلیدی و دشوار

- درس­ هایی نظیر زبان انگلیسی، زبان عربی و ادبیات فارسی، بدون تسلط بر لغات و اصطلاحات اساسی، قابل فهم و یادگیری نیستند. حتی در برخی از درس­ های علوم پایه و علوم انسانی به ویژه، فیزیک، شیمی، آمار، روانشناسی و مطالعات اجتماعی و اقتصادی، اصطلاحات خاصی وجود دارد که فهم آنها پیش نیاز و زیر بنای درک مطالب کلی­ تر آن درس­ هاست.

- باید واژه­ ها و اصطلاحات مورد نظر که نقش ریشه­ ای در هر بحث دارند، شناسایی و در یک دفتر جیبی گردآوری شوند. علاوه بر این، لغات چند معنایی، متضادها، مترادف­ ها و آنهایی که ارزش املایی و نگارشی خاصی دارند، به همراه لغات متشابه، افعال بی­ قاعده و درست و غلط­ های نگارشی از داخل متن درس­ ها توضیحات آخر هر درس، پاورقی­ ها، بخش­ های واژه­ نامه و دایره­ المعارف آخر کتاب­ ها استخراج و درآن دفتر ثبت گردد. باید توجه داشت که گاهی، یک کلمه نوترکیب یا اصطلاح در خارج از متن یک معنی و در داخل متن معنای دیگری می یابد. این موارد هم دقیقاً باید یادداشت شود. این دفتر جیبی را باید همواره، همراه خود داشته باشید و در هر فرصت مناسب (حتی زنگ تفریح، در طی مسیرخانه و دبیرستان، کوتاه­ ترین زمان ها) از آن استفاده کنید، آنها را مطالعه کنید و به خاطر بسپارید. استفاده از نوارهای صوتی و تصویری و سی­ دی­ های آموزشی برای تقویت مکالمه و ترجمه در درس­ های انگلیسی و عربی، امری الزامی و اجتناب ناپذیر است. همچنین تهیه داستان­ ها و مطالب کوتاه به این دو زبان، قدرت یادگیری، درک مطالب و توانایی ترجمه را در شما افزایش می­ دهد. سخن گفتن با دوستان یا کسانی که اهل این زبان­ ها هستند و گوش دادن به اخبار و برنامه­ هایی که از طریق رادیو و تلویزیون­ های ایران و جهان، به زبان عربی و انگلیسی پخش می­ شوند نیز کمک شایانی به تسلط شما بر زبان­ های دیگر خواهد کرد.

- برای به خاطر سپردن و درک مفاهیم زبان و ادبیات فارسی هم، بهترین کار، مطالعه­ ی مستمر کتب غیر­درسی، داستان­ ها، اشعار زیبا، نشریات است. ضمناً عادت دادن خود به نویسندگی، سبب لذت بردن بیشتر از آموخته­ ها و کاربرد مفید آنهاست.

4 - یادگیری بخش ­های مهم درک مطلب، نمودارها، پاورقی­ ها، جداول و توضیحات زیر تصاویر هر درس

- این موارد نیز باید با رنگ­ های چشم­گیر و برجسته به وسیله­ ی ماژیک­ ها­ی فسفری جدا گردد. آوردن مطالب این گروه در دفتر خلاصه­ نویسی، دشوار و وقت­گیر است و نیازی به این کار نیست. در زمان مطالعه برای امتحان یا تست زدن، کلیه مطالب یاد شده را از روی کتاب­ ها بخوانید و یاد بگیرید.

- لازم به ذکر است که در اغلب آزمون­ های سراسری، گاه تا یک سوم سوالات از این بخش­ های به ظاهر کم اهمیت می­ آید .از نظر طراحان سوال و برنامه­ ریزان آزمون سراسری تمام مطالبی که در گروه بالا می­ گنجد به همراه دایره­ المعارف­ های پایان برگ کتاب­ ها و مطالبی که تحت عنوان مطالعه آزاد یا اختیاری می­ آید، جزو درس است و باید از آنها سوال طرح شود.

5 - تهیه­ ی جدول برای برخی مطالب فرار

- یک روش مفید، علمی و اصولی برای یادگیری مکتب­ های ادبی، سبک­ های ادبی، انواع ادبی، وزن، غالب شعری و تاریخ ادبیات ابتدای هر درس، تهیه­ ی جدول­ های جداگانه است که در هر ستون آن یک بخش از مطلب آورده شود. انواع، تاریخچه، پدیدآورندگان، تکامل­ دهندگان، تعاریف، نام آثار، موضوع آثار سبک آثار و ذکر نمونه­ های لازم.

با نگاهی به کتاب : مشاوره و برنامه ریزی تحصیلی از دکتر قربانی فرد

گردآورنده: معصومه محمدظاهری